ابزار نظر سنجی

معرفی تغییرات در رشته کارشناسی "علوم و مهندسی آب" مدیریت یکپارچه منابع آب یکی از چالش‌­های پیچیده است که به‌عنوان یک اولویت در سیاست‌گذاری‌ها در سطح جهانی مورد توجه قرار گرفته است. تغییرات در حال وقوع در اقتصاد، تکنولوژی و حتی اقلیم، نیازمند نسل جدیدی از افراد متخصص و متعهد است که در علوم بین‌رشته‌ای چون علوم آب، مدیریت و تصمیم­‌گیری آموزش دیده باشند. در واقع نسل آینده تصمیم‌گیران باید قابلیت تصمیم­‌گیری­‌های بسیار چالش‌برانگیزی را برای توسعه، تخصیص و مدیریت مشکلات بخش آب چه در سطح ملی و منطقه­‌ای و چه در سطح بین­‌المللی با توجه به ریسک و عدم قطعیت‌های موجود در شرایط تغییر اقلیم داشته باشند .  علاوه بر این، پیچیدگی مسایل آبی ابعاد مسایل را از بخش آب به بیرون برده، دامنه وسیعی از سایر علوم به‌ویژه علوم انسانی – نظیر مدیریت، اقتصاد، حقوق، جامعه‌شناسی و ... – را نیز در بر می­‌گیرد. از این رو لازم خواهد بود زمینه مداخله و تأثیرگذاری متخصصان سایر رشته­‌ها نیز در مسایل آبی فراهم شود و متقابلاً متخصصان آب نیز توانایی برقراری گفتمان اثربخش را با متخصصان سایر رشته­‌ها به‌دست آورند. بر این اساس، بازنگری در آموزش­‌های دانشگاهی در زمینه آب به‌طوری که با تغییر و تحولات جهانی و نیازهای روز هماهنگ باشد یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر قلمداد می­‌شود. وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری در راستای اجرای سیاست­‌های برنامه پنجم توسعه اقتصادی – اجتماعی از تیرماه 1390 اقدام به تشکیل کمیته­‌هایی برای بازنگری در کلیه رشته­‌های دانشگاهی نموده است. مسؤولیت بازنگری در برنامه رشته­‌های مرتبط با آب به زیرکمیته علوم آب سپرده شده است.  این کمیته کار خود را از تیرماه 1390 آغاز کرده است و علاوه بر جلسات منظم ماهانه سه گردهمایی عمومی را نیز با حضور نمایندگان گروه­‌های آب از دانشگاه­‌های کشور به‌ شرح زیر برگزار کرده است:

گردهمایی اول: 27 اردیبهشت 1391 – پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج 

 گردهمایی دوم: 13 و 14 تیر 1391 - پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج 

گردهمایی سوم: 19 مهر 1391 - دانشکده علوم و مهندسی آب دانشگاه شهید چمران - اهواز 

خروجی کار تا به اینجا تهیه یک طرح پیشنهادی برای اعمال تغییرات در نظام آموزش آب بوده است. در حال حاضر و قبل از برنامه بازنگری فعلی، در رشته‌های مرتبط به آب با عناوینی نظیر "مهندسی آب" و "مهندسی آبیاری" و ... در مقطع کارشناسی پیوسته از گروه آزمایشی ریاضی و فنی کنکور سراسری دانشجو پذیرش می­‌شود و در گروه‌های آموزشی مهندسی آب در دانشگاه‌های سراسر کشور به تحصیل مشغول می­‌شوند. عناوین دانشکده‌های مجری دردانشگاه‌ها متفاوت و از نظر قدمت و سابقه تاریخی غالباً در سه فرم دانشکده کشاورزی، دانشکده فنی و مهندسی و دانشکده مهندسی علوم آب، بسته به مورد می‌باشند.  براساس این طرح، از این پس کلیه رشته­‌های مرتبط با آب که قبلاً تحت عناوینی نظیر آبیاری، آبیاری و زهکشی، مهندسی آب و عناوین مشابه در دانشگاه­‌ها ارایه می­‌شدند به رشته‌ای با عنوان کارشناسی "علوم و مهندسی آب" تغییر نام داده و برنامه مصوب برای این عنوان به اجرا گذاشته خواهد شد. در طراحی بدنه اصلی این رشته نیز مُجانِسَتِ هرچه بیشتر آن با رشته­‌های فنی و مهندسی که متناظر با گروه آزمایشی داوطلبین پذیرش شده در کنکور سراسری این رشته می‌باشد مورد نظر بوده است. در پیشنهاد حاضر، از مدل خوشه‌­ای برای طراحی نظام آموزشی آب در مقطع کارشناسی استفاده شده است. در نظام خوشه‌­ای دانشجو علاوه بر رشته­‌ای که در آن در حال تحصیل می‌باشد، زمینه دیگری را به‌عنوان یک خوشه درسی انتخاب می­‌کند و تعدادی از واحدهای درسی خود را در آن خوشه می­‌گذراند. خوشه انتخابی می­‌تواند یک زمینه تخصصی در همان رشته تحصیلی باشد یا یک رشته تحصیلی از یک گروه آموزشی دیگر باشد. توجه شود که در این برنامه، گرایش در نظر گرفته نشده است. به این معنی که دانشجویان همگی از کنکور سراسری سازمان سنجش آموزش کشور تحت عنوان واحد رشته "علوم و مهندسی آب" در دانشگاه‌­ها پذیرش می­‌شوند و همین عنوان نیز عیناً بی کم و کاست در مدرک کارشناسی آن­‌ها درج خواهد شد. دروسی که دانشجو در خوشه انتخابی خود می­‌گذراند فقط در کارنامه منعکس می­‌شود و در عنوان مدرک او هیچ تأثیری نخواهد داشت. مهم‌ترین تغییری که در برنامه درسی کارشناسی علوم و مهندسی آب اعمال شده است به قسمت دروس تخصصی خوشه و اختیاری برمی­‌گردد. دروس خوشه‌­ها به‌عنوان بخشی از دروس تخصصی تلقی می­‌شوند. در این قسمت هدف آن است که یک دسته از دانشجویان به سمت زمینه­‌های تخصصی رشته آب (مانند آبیاری و زهکشی، منابع آب، سازه­‌های آبی و ....) هدایت شوند، و دسته دیگری از دانشجویان با حفظ دانش و اطلاعات پایه در موضوع آب (در حد 70 تا 80 درصد برنامه‌های درسی به‌عنوان هسته اصلی برنامه دوره کارشناسی) به سمت سایر رشته­‌ها یا سایر محورهای خاص منطبق بر نیازهای محلی، منطقه­‌ای و بومی هدایت شوند و با کسب معلومات در آن زمینه‌ها در سطح پایه به این توانایی دست یابند که امکانات یک رشته دیگر و یا زمینه‌های علمی ویژه منطقه‌ای و بومی را نیز در کنار دانش آب در حل مسایل آب به‌کار گیرند و احیاناً زمینه­‌ای برای ادامه تحصیل آن­‌ها نیز به‌صورت میان رشته­‌ای فراهم شود (این بخش درحد 22 درصد از برنامه‌های درسی دوره را در بر می­‌گیرد). هم‌چنین این زمینه نیز فراهم گردد تا بخش اجرایی و صنعت آب نیز به فراخور نیازهای خود بتواند خوشه­‌هایی را تعریف کند و در برگزاری آن‌ها با دانشگاه­‌ها همکاری نماید. هدف از هدایت دانشجویان به سمت رشته­‌های دیگر، آشنایی آنان با زمینه­‌ها و مهارت­‌ها در دیگر رشته­‌ها و کسب توانایی برای کارهای میان رشته­‌ای و برقراری همکاری و گفتمان با متخصصان سایر رشته­‌ها می­‌باشد. به‌علاوه هدف از ایجاد بستر و ظرفیت لازم در طرح موضوعات خاص منطقه‌ای و بومی، ایجاد امکان انعطاف‌پذیری لازم در برنامه‌های دوره در برپائی عناوین درسی منطبق بر نیازهای بومی و منطقه‌ای دانشگاهی و ایجاد ظرفیت برای خلاقیت‌ها و نوآوری‌های بومی براساس طرح آمایش برنامه‌های آموزش عالی است.  واضح است که در حوزه کارهای تخصصی، دانش­‌آموخته هر رشته باید کار تخصصی خود را انجام دهد. ولیکن، آشنایی دانشجویان آب با مباحث رشته­‌های دیگر امکان تبادل اطلاعات و نظرات تخصصی و کار میان رشته­‌ای را راحت­‌تر برقرار خواهد کرد. خاطرنشان می­‌شود در این مرحله طراحی رشته­‌ها به‌صورت چندرشته­‌ای است، به این امید که این گروه از فارغ­‌التحصیلان رشته آب پس از ادامه تحصیل در سایر رشته­‌ها در دوره­‌های آتی زمینه تعریف رشته­‌های بین رشته­‌ای مرتبط با آب (نظیر حقوق آب، اقتصاد آب و ...) را فراهم سازند. خوشه­‌هایی که در این مرحله از بازنگری رشته مورد تصویب کمیته برنامه­‌ریزی قرار گرفته است به ‌شرح زیر می­‌باشد (یادآوری می­‌شود که این طرح در صورت تأیید در شورای عالی برنامه­‌ریزی وزارت علوم از سال آینده در دانشگاه­‌های مجری پیاده خواهد شد) :

 1) خوشه آبیاری و زهکشی

2) خوشه سازه‌­های آبی

3)خوشه منابع آب

4)خوشه هواشناسی کشاورزی

5)خوشه آب و فناوری اطلاعات (مشترک با رشته کارشناسی فناوری اطلاعات از گروه فنی و مهندسی)

6)خوشه آب و مهندسی سیستم (مشترک با رشته مهندسی صنایع از گروه فنی و مهندسی)

7)خوشه آب و محیط­ زیست (مشترک با رشته محیط­ زیست از گروه منابع طبیعی و مهندسی عمران از گروه فنی و مهندسی)

8)خوشه آب و کشاورزی (مشترک با ترکیبی از رشته­‌های مختلف از گروه کشاورزی)

9)خوشه آب و توسعه (مشترک با رشته جغرافیا از گروه علوم انسانی)

10)خوشه آب و اقتصاد (مشترک با رشته اقتصاد از گروه علوم انسانی)

11)خوشه آب و حکمرانی (مشترک با رشته علوم اجتماعی از گروه علوم انسانی)

12)خوشه آب و حقوق (مشترک با رشته حقوق از گروه علوم انسانی)

13)خوشه مهندسی آثار و سازه­‌های تاریخی آب (پیشنهاد شده از سوی موسسه گنجینه ملی آب ایران)، همچنین مشترک با رشته­‌های کارشناسی مهندسی معماری، کارشناسی مرمت بناهای تاریخی، و کارشناسی مرمت و احیای بناهای تاریخی از گروه هنر، و رشته کارشناسی باستان‌شناسی از گروه علوم انسانی

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: